ZAKON O NACIONALNOM DNK REGISTRU("Sl. glasnik RS", br. 24/2018) |
Ovim zakonom uređuju se uspostavljanje i sadržina nacionalnog DNK registra rezultata forenzičko-genetičke analize dezoksiribonukleinske kiseline (u daljem tekstu: Registar) za potrebe krivičnog postupka, utvrđivanja identiteta nestalih ili nepoznatih lica i leševa, delova tela, kao i obrada podataka dobijenih forenzičko-genetičkom analizom i druga pitanja od značaja za vođenje Registra.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu ili u propisima koji iz njega proizilaze, imaju sledeće značenje:
1) DNK analiza, odnosno analiza dezoksiribonukleinske kiseline, u smislu ovog zakona, jeste forenzičko-genetička analiza biološkog materijala, izvršena za potrebe krivičnog postupka ili postupka utvrđivanja identiteta, kojom se dobijaju DNK profili, koji se unose u Registar;
2) lokus je određeni specifični deo molekula DNK;
3) alel je varijanta određenog lokusa;
4) DNK profil je podatak koji predstavlja rezultat DNK analize. Jedinstveni DNK profil je DNK profil utvrđen analizom nespornog ili spornog biološkog uzorka poreklom od jedne osobe. Mešani DNK profil je DNK profil utvrđen analizom biološkog uzorka poreklom od više od jedne osobe;
5) Evropski standardni set (ESS) označava međunarodno usvojeni skup lokusa;
6) interpolov standardni set lokusa (ISSOL) je međunarodno usvojeni skup lokusa koji koristi Interpol;
7) biološki uzorak, u smislu ovog zakona, je svaki biološki materijal humanog porekla, koji se može dovesti u vezu sa krivičnim delom ili uzorak uzet u cilju utvrđivanja identiteta, na kojem se može izvršiti odgovarajuća DNK analiza;
8) nesporni biološki uzorak je biološki materijal uzet od lica ili leša kome je prethodno utvrđen identitet;
9) sporni biološki uzorak je biološki materijal nepoznatog porekla.
Upotreba rodno osetljivog jezika
Svi izrazi u ovom zakonu imaju jednako rodno značenje, bez obzira da li se koriste u muškom ili ženskom rodu i odnose se podjednako i na ženski i na muški rod.
Uspostavljanje, vođenje, cilj i svrha uspostavljanja Registra
Registar vodi ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove preko nadležne forenzičke službe (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Ministarstvo je odgovorno za tačnost podataka iz Registra.
Registar se uspostavlja za potrebe vođenja krivičnog postupka i utvrđivanja identiteta nestalih ili nepoznatih lica i leševa i delova tela.
Podaci iz Registra mogu se obrađivati samo na način da bi se postigla svrha obrade za koju su podaci prikupljeni, odnosno nije dozvoljena obrada podataka na osnovu koje se mogu ustanoviti fizičke, biohemijske, fiziološke ili psihološke karakteristike, odnosno specifične nasledne osobine.
Ažuriranje i brisanje, rokovi čuvanja i mere zaštite podataka u Registru, propisani su posebnim zakonom kojim se uređuju evidencije i obrada podataka u oblasti unutrašnjih poslova.
Podaci iz Registra mogu se razmenjivati i prenositi međunarodnim organizacijama, odnosno državama, u skladu sa ovim i drugim zakonom.
Registar sadrži:
1) Bazu DNK profila utvrđenih iz nespornih bioloških uzoraka;
2) Bazu DNK profila utvrđenih iz spornih bioloških uzoraka;
3) Baza DNK profila utvrđenih u krivičnim postupcima dostavljenih iz svih DNK laboratorija iz Republike Srbije.
Baza DNK profila utvrđenih iz nespornih bioloških uzoraka sadrži:
1) Zbirku DNK profila lica nad kojima je izvršena forenzička registracija;
2) Zbirku DNK profila lica kojima je sud odlukom o izricanju krivične sankcije odredio uzimanje uzorka;
3) Zbirku DNK profila lica osuđenih za krivična dela određena u zakonu kojim se uređuju posebne mere za sprečavanje vršenja krivičnih dela protiv polne slobode prema maloletnim licima;
4) Zbirku DNK profila koji su dostavljeni od strane nadležnih organa u okviru međunarodne policijske ili pravosudne saradnje;
5) Zbirku DNK profila utvrđenih radi eliminacije sumnje.
Baza DNK profila utvrđenih iz spornih bioloških uzoraka sadrži:
1) Zbirku jedinstvenih DNK profila lica kojima se utvrđuje identitet, kao i DNK profila drugih lica dostavljenih u svrhu njihove identifikacije;
2) Zbirku jedinstvenih DNK profila leševa kojima se utvrđuje identitet;
3) Zbirku jedinstvenih DNK profila koji su dobijeni iz spornih bioloških uzoraka;
4) Zbirku DNK profila koji su dostavljeni od strane nadležnih organa u okviru međunarodne policijske ili pravosudne saradnje;
5) Zbirku mešanih DNK profila.
Baza DNK profila utvrđenih u krivičnim postupcima dostavljenih iz svih DNK laboratorija iz Republike Srbije sadrži:
1) Zbirku registrovanih DNK laboratorija koja sadrži: naziv laboratorije, adresu, podatke za kontakt i podatke o akreditaciji;
2) Zbirku utvrđenih DNK profila iz nespornih bioloških uzoraka u trenutku dostavljanja podataka u Registar;
3) Zbirku utvrđenih jedinstvenih DNK profila iz spornih bioloških uzoraka u trenutku dostavljanja podataka u Registar.
Svaka pojedinačna zbirka sadrži svoju posebnu evidenciju identifikacionih podataka, koja sadrži: DNK profil, ime, prezime (prethodno prezime), ime roditelja, datum i mesto rođenja i jedinstveni matični broj građana, oznaku predmeta organa koji vodi postupak i laboratorijski delovodni broj, podatke o poreklu uzorka, ime tehničara i analitičara koji su radili sa biološkim uzorkom iz koga je dobijen DNK profil i naziv i sedište laboratorije koja je izvršila analizu.
Prikupljanje rezultata DNK analize
Laboratorija koja je po naredbi organa postupka izvršila DNK analizu, dužna je da, istovremeno sa dostavljanjem zapisnika o veštačenju organu postupka, dostavi utvrđene DNK profile i raspoložive identifikacione podatke Ministarstvu, radi unosa u Registar.
U slučaju uzimanja nespornog biološkog uzorka za potrebe vršenja DNK analize u okviru krivičnog postupka, jedan primerak nespornog uzorka (bukalni bris) obavezno se dostavlja Ministarstvu, ako navedenu analizu obavlja neakreditovana DNK laboratorija u skladu sa standardom SRPS ISO/IEC 17025:2006 ili odgovarajućem standardu po kom se akredituju forenzičke laboratorije, a radi tačnosti podataka koji se unose u Registar.
Podaci o akreditovanim DNK laboratorijama u Republici Srbiji dostupni su javnosti u okviru registra koje vodi nadležno telo Republike Srbije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje akreditacija.
Laboratorija iz stava 2. ovog člana će, ako nije moguće uzeti bukalni bris u smislu stava 2. ovog člana, Ministarstvu dostaviti krv ili drugi biološki materijal lica koji je podoban za DNK analizu.
Nadležni organ postupka za potrebe vođenja krivičnog postupka može zahtevati pretraživanje Registra radi upoređivanja DNK profila dobijenog DNK analizom, sa podacima koji se već nalaze u Registru, bez odlaganja.
Zahtev se dostavlja u pismenom obliku, a izuzetno usmeno, uz obavezu naknadnog dostavljanja pisanog zahteva.
Čuvanje podataka u Registru vrši se u elektronskom obliku, primenom informaciono-komunikacionih tehnologija.
Čuvanje podataka u Registru vrši se uz primenu odgovarajućih fizičkih i tehničkih mera zaštite.
Pristup podacima u Registru dozvoljen je samo ovlašćenim licima forenzičke službe Ministarstva, primenjujući mere iz stava 2. ovog člana.
Podaci iz Registra arhiviraju se na način koji obezbeđuje visoku dostupnost podacima uz obezbeđenje podataka od gubitka i oštećenja.
Svaka obrada podataka u Registru evidentira se u posebnoj evidenciji koja sadrži: ime, prezime i jedinstveni matični broj lica koje vrši obradu, datum i vreme obrade, vrstu obrade i predmet obrade.
Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona vrši Ministarstvo.
Rok za uspostavljanje Registra i donošenje podzakonskog akta
Registar će se uspostaviti u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Sve DNK laboratorije na teritoriji Republike Srbije su u obavezi da dostave Ministarstvu u elektronskoj formi DNK profile i identifikacione podatke koji su dobijeni za potrebe krivičnog postupka, utvrđivanja identiteta nestalih ili nepoznatih lica i leševa, kao i delova tela, kojima raspolažu na dan stupanja na snagu ovog zakona, a najkasnije u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Način vođenja Registra i bliže uslove za razmenu i prenošenje podataka iz Registra propisuje Vlada, u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
