UPUTSTVO ZA SPROVOĐENJE ZAKONA O JEDINSTVENOM BIRAČKOM SPISKU

I PREDMET UPUTSTVA

1. Ovim uputstvom propisuje se sadržaj, način korišćenja, vođenja, ispravljanja i zaključivanja biračkog spiska, način izlaganja delova biračkog spiska za područje jedinice lokalne samouprave, bliža pravila o načinu vođenja posebne evidencije biračkih mesta i sadržina te evidencije, bliži način razmene podataka koji utiču na potpunost, tačnost i blagovremenost vođenja biračkog spiska, odnosno na kojima se zasnivaju promene u biračkom spisku, način na koji će se vršiti provera biračkih spiskova i nadzor nad proverom, kao i druga pitanja od značaja za potpuno i tačno vođenje biračkog spiska, u skladu sa zakonom.

II SADRŽAJ I VOĐENJE BIRAČKOG SPISKA

1. Sadržaj biračkog spiska

2. Jedinstveni birački spisak (u daljem tekstu: birački spisak) kao elektronska baza podataka jeste javna isprava u kojoj se vodi jedinstvena evidencija državljana Republike Srbije koji imaju biračko pravo i sadrži sve činjenice o biraču propisane Zakonom o jedinstvenom biračkom spisku.

2. Vođenje biračkog spiska

1) Ministarstvo nadležno za poslove uprave

3. Birački spisak vodi ministarstvo nadležno za poslove uprave (u daljem tekstu: Ministarstvo).

Birački spisak može voditi jedan ili više državnih službenika.

Državni službenik koji vodi birački spisak mora imati ovlašćenje rukovodioca organa i kvalifikovani elektronski sertifikat izdat od ovlašćenog sertifikacionog tela (u daljem tekstu: ovlašćeno lice za vođenje biračkog spiska).

Do zaključenja biračkog spiska Ministarstvo analizira podatke iz biračkog spiska i na zvaničnoj internet stranici jednom mesečno objavljuje broj birača razvrstanih po jedinicama lokalnih samouprava. O uočenim neusklađenostima ili netačnostima podataka dostavlja nadležnom organu iz člana 2. stav 3. Zakona o jedinstvenom biračkom spisku izveštaje u okviru sistema za otklanjanje utvrđenih nedostataka.

Nakon zaključenja biračkog spiska Ministarstvo vrši sve promene u biračkom spisku (upis, brisanje, izmena, dopuna ili ispravka) na način i po postupku utvrđenom zakonom.

Zahtevi za vršenje promene u biračkom spisku iz stava 5. ove tačke podnose se Ministarstvu ili opštinskoj, odnosno gradskoj upravi po mestu prebivališta podnosioca zahteva, odnosno po mestu boravišta za interno raseljena lica.

O neposredno podnetom zahtevu za vršenje promene u biračkom spisku Ministarstvo na način i po postupku propisanim zakonom donosi rešenje odmah, a najkasnije u roku od 24 časa od prijema urednog zahteva.

Kada je zahtev podnet opštinskoj, odnosno gradskoj upravi ovlašćeno lice za ažuriranje biračkog spiska podneti zahtev, sa prilozima elektronskim putem dostavlja Ministarstvu bez odlaganja, a najkasnije sledećeg dana ukoliko je zahtev primljen neposredno pre isteka radnog vremena.

O zahtevu podnetom opštinskoj, odnosno gradskoj upravi Ministarstvo na način i po postupku propisanim zakonom donosi rešenje odmah, a najkasnije u roku od 24 časa od prijema urednog zahteva.

2) Opštinska odnosno gradska uprava

4. Deo biračkog spiska za područje jedinice lokalne samouprave, do zaključenja biračkog spiska, ažurira opštinska, odnosno gradska uprava.

Ažuriranje biračkog spiska je vršenje svih promena u biračkom spisku (upis, brisanje, izmena, dopuna ili ispravka) na način i po postupku utvrđenom zakonom.

Ažuriranje biračkog spiska može vršiti jedno ili više lica, koja moraju imati ovlašćenje rukovodioca organa i kvalifikovani elektronski sertifikat izdat od ovlašćenog sertifikacionog tela (u daljem tekstu: ovlašćeno lice za ažuriranje biračkog spiska).

Broj ovlašćenih lica za ažuriranje biračkog spiska u opštinskoj, odnosno gradskoj upravi utvrđuje rukovodilac organa u zavisnosti od broja birača i broja promena u biračkom spisku.

3) Promene u biračkom spisku

5. Promene u biračkom spisku vrše se po službenoj dužnosti i na zahtev građana.

Od proglašenja izborne liste podnošenje zahteva za promenu u biračkom spisku ima i podnosilac te izborne liste ili lice koje on ovlasti i to na isti način i po istom postupku po kome to pravo imaju i građani. Uz zahtev se prilažu zakonom propisani dokazi za vršenje promene, a ako zahtev ne podnosi podnosilac proglašene izborne liste i dato punomoćje overeno u skladu sa zakonom.

6. Za svaku vrstu promene organ je dužan da po službenoj dužnosti pribavi potrebne dokaze, a ako to nije u mogućnosti dužan je da ih dostavi podnosilac zahteva.

7. Za svaku vrstu promene donosi se odgovarajuće rešenje koje se dostavlja licu na koje se promena odnosi u skladu sa zakonom kojim se uređuje opšti upravni postupak.

8. Upisivanje podatka da će birač na izborima za narodne poslanike Narodne skupštine, odnosno na izborima za predsednika Republike glasati prema mestu boravišta u zemlji po podnetom zahtevu građanina, vrši na osnovu rešenja opštinska, odnosno gradska uprava na čijoj teritoriji birač ima boravište u zemlji (izabrano mesto glasanja).

Zahtev za glasanje u inostranstvu na izborima za narodne poslanike Narodne skupštine, odnosno na izborima za predsednika Republike podnosi se diplomatsko-konzularnom predstavništvu Republike Srbije. Ovlašćena lica diplomatsko-konzularnih predstavništava prosleđuju zahteve sa potrebnim dokazima nadležnoj opštinskoj, odnosno gradskoj upravi ovlašćenoj za odlučivanje po zahtevu za glasanje u inostranstvu preko posebne stranice u okviru sistema. Ovlašćenje za pristup posebnoj stranici u okviru sistema birački spisak, zaposlenima u diplomatsko-konzularnim predstavništvima izdaje ministar nadležan za spoljne poslove, odnosno lice koje on ovlasti. Kvalifikovane elektronske sertifikate obezbeđuje ministarstvo nadležno za spoljne poslove od nadležnih sertifikacionih tela sa čijim sertifikatima je tehnički moguće pristupati posebnoj stranici.

Upisivanje podatka da je birač podneo zahtev da želi da glasa prema mestu boravišta u inostranstvu, vrši na osnovu rešenja opštinska, odnosno gradska uprava na čijoj teritoriji birač ima prebivalište u zemlji.

Po donošenju rešenja o određivanju biračkih mesta od strane Republičke izborne komisije za glasanje na izborima za narodne poslanike Narodne skupštine, odnosno na izborima za predsednika Republike, nadležna opštinska odnosno gradska uprava donosi rešenje o upisivanju podatka da će birač na izborima glasati prema mestu boravišta u inostranstvu i biračko mesto na kome će glasati, odnosno rešenje da nisu ispunjeni uslovi da će birač na izborima glasati prema mestu boravišta u inostranstvu.

Po donošenju rešenja o upisivanju podatka da će birač na izborima glasati prema mestu boravišta u inostranstvu i upisu tog podatka u birački spisak, birač se ne upisuje u izvod iz biračkog spiska po mestu njegovog prebivališta, već se upisuje u izvod iz biračkog spiska prema mestu boravišta.

Preko posebne stranice iz stava 2. ove tačke nadležna opštinska, odnosno gradska uprava dostavlja rešenja diplomatsko-konzularnom predstavništvu koje je prosledilo zahtev, radi obaveštavanja birača.

Zahtev iz st. 1. i 2. ove tačke obavezno mora da sadrži sledeće podatke o biraču: ime, prezime i ime jednog roditelja; jedinstveni matični broj građana; opštinu, odnosno grad i adresu prebivališta; kao i podatke o opštini, odnosno gradu i adresi boravišta u zemlji, odnosno inostranstvu, prema kojoj će birač glasati na predstojećim izborima i potpis podnosioca zahteva.

Svi zahtevi se evidentiraju kroz popis akata. Predmet se formira kao popis akata u kome se evidentiraju svi zahtevi u skladu sa propisima o kancelarijskom poslovanju. O svakom zahtevu se odlučuje u roku od 24 časa od prijema zahteva.

Podatak da će birač glasati prema mestu boravišta u zemlji (izabrano mesto glasanja), odnosno prema mestu boravišta u inostranstvu, ne može se menjati do okončanja izbornog postupka.

III NAČIN KORIŠĆENJA BIRAČKOG SPISKA, IZVODA IZ BIRAČKOG SPISKA I UVID U BIRAČKI SPISAK

9. Birački spisak i izvodi iz biračkog spiska koristite se u skladu sa zakonom isključivo u cilju sprovođenja izbora ili izjašnjavanja građana na referendumu.

Pravo na uvid u birački spisak ima svaki građanin u cilju provere ličnih podataka upisanih u birački spisak. Uvid se ostvaruje na osnovu zahteva birača, a vrši se unošenjem jedinstvenog matičnog broja građanina i imena i prezimena građanina i drugih podataka koji omogućavaju automatsku pretragu podataka o biraču u jedinstvenom biračkom spisku.

Uvid u deo biračkog spiska može se izvršiti neposredno u opštinskoj, odnosno gradskoj upravi u kojoj građanin ima prebivalište, u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu podataka o ličnosti.

Uvid u birački spisak, u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu podataka o ličnosti, može se izvršiti i elektronskim putem na zvaničnoj internet stranici Ministarstva unošenjem podatka o jedinstvenom matičnom broju građana i registarskom broju lične karte, odnosno broju pasoša, a ukoliko se obezbede uslovi i slanjem SMS poruke sa ovim podatkom na broj telefona koji se objavljuje u sredstvima javnog informisanja i na zvaničnoj internet stranici Ministarstva.

Od proglašenja izborne liste, pravo na uvid u birački spisak ima i podnosilac izborne liste ili lice koje on ovlasti u skladu sa zakonom i to na isti način i po istom postupku kao i građani.

U postupku vršenja uvida u birački spisak lice ovlašćeno za ažuriranje biračkog spiska, lice za pružanje tehničke podrške gradske, odnosno opštinske uprave i ovlašćeno lice podnosioca izborne liste dužni su da postupaju u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.

IV IZLAGANJE DELOVA BIRAČKOG SPISKA ZA PODRUČJE JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE

10. Dan posle raspisivanja izbora, opštinska, odnosno gradska uprava koja ažurira birački spisak za područje jedinice lokalne samouprave izlaže deo biračkog spiska za područje jedinice lokalne samouprave. Deo biračkog spiska se izlaže na taj način što se putem računarske opreme u sedištu jedinice lokalne samouprave građanima, unošenjem jedinstvenog matičnog broja građanina, omogućava provera da li su upisani u birački spisak i da li su upisani podaci tačni.

Opštinske, odnosno gradske uprave su obavezi da o ovom pravu građane obaveste preko sredstava javnog informisanja, isticanjem pismenog obaveštenja na oglasnim mestima organa, preduzeća, ustanova ili službi.

Po zaključenju biračkog spiska, Ministarstvo u cilju izlaganja biračkog spiska građanima, na zvaničnoj internet stranici, omogućava uvid u podatke o imenima i prezimenima svih birača po biračkim mestima za područje jedinice lokalne samouprave. Uvid u podatke o biračima omogućava se prethodnim unošenjem podatka o jedinstvenom matičnom broju građana i registarskom broju lične karte, odnosno broju pasoša, zainteresovanog lica koje vrši uvid.

V OBAVEŠTENJE O GLASANJU

11. Birač glasa na biračkom mestu na kome je upisan u izvod iz biračkog spiska.

Svakom biraču obavezno se dostavlja obaveštenje o danu i vremenu održavanja izbora, sa brojem i adresom biračkog mesta na kome glasa i brojem pod kojim je upisan u izvod iz biračkog spiska.

Obaveštenje štampa i dostavlja opštinska, odnosno gradska uprava u kojoj je birač upisan u izvod iz biračkog spiska.

Obaveštenje se dostavlja pre održavanja izbora u roku utvrđenom zakonom.

VI POSEBNA EVIDENCIJA BIRAČKIH MESTA

12. Posebna evidencija biračkih mesta kao elektronska baza podataka sadrži naziv jedinice lokalne samouprave, naziv, broj, adresu, opis i sedište biračkog mesta.

Posebnu evidenciju biračkih mesta kao elektronsku bazu podataka po odlukama organa za sprovođenje izbora vodi Ministarstvo za teritoriju Republike Srbije i posebno za teritoriju svake jedinice lokalne samouprave.

Ažuriranje posebne evidencije biračkih mesta vrši se na osnovu akta organa za sprovođenje izbora koji se dostavljaju opštinskoj odnosno gradskoj upravi odnosno Ministarstvu odmah nakon donošenja.

Ažuriranje posebne evidencije biračkih mesta za teritoriju jedinice lokalne samouprave vrši ovlašćeno lice za ažuriranje biračkog spiska gradske, odnosno opštinske uprave.

Opštinske, odnosno gradske uprave dužne su da u roku od 24 časa pismeno obaveste ministarstvo o promeni nekog podatka u posebnoj evidenciji biračkih mesta za jedinicu lokalne samouprave. Uz obaveštenje dostavlja se i akt organa za sprovođenje izbora.

Razvrstavanje birača na biračka mesta za jedinicu lokalne samouprave vrše opštinske, odnosno gradske uprave do momenta zaključenja biračkog spiska.

Po zaključenju biračkog spiska razvrstavanje birača na biračka mesta za sve jedinice lokalne samouprave vrši Ministarstvo uz tehničku i drugu pomoć gradskih i opštinskih uprava.

VII ZAKLJUČENJE BIRAČKOG SPISKA

13. Rešenje o zaključenju biračkog spiska donosi i potpisuje ministar nadležan za poslove uprave (u daljem tekstu: Ministar) ili lice koje on ovlasti u roku i sa sadržajem utvrđenim Zakonom o jedinstvenom biračkom spisku i overava se pečatom Ministarstva.

Ministarstvo overava štampane izvode iz biračkog spiska razvrstane po jedinicama lokalne samouprave i biračkim mestima u zemlji i inostranstvu.

Štampani izvodi iz biračkog spiska razvrstani po jedinicama lokalne samouprave i biračkim mestima u zemlji i inostranstvu overavaju se na taj način što se na poslednjoj stranici izvoda štampa redni broj birača sa kojim je zaključen izvod, potpis Ministra ili ovlašćenog lica i otisak pečata Ministarstva.

VIII RAZMENA PODATAKA ZA PROMENE U BIRAČKOM SPISKU PO SLUŽBENOJ DUŽNOSTI

1. Ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove

14. Ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove podatke iz službenih evidencija o prebivalištu i boravištu građana na kojima se zasnivaju promene u biračkom spisku, razvrstane po vrstama promena i jedinicama lokalne samouprave, dostavlja Ministarstvu elektronskim putem, koje ih dalje razvrstava po vrstama promena i dostavlja opštinskim, odnosno gradskim upravama nadležnim za vršenje promena u biračkom spisku u rokovima utvrđenim zakonom.

Ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove dostavlja podatke biračkog spiska u tekstualnoj datoteci.

Podaci se isporučuju u ćiriličkom formatu, izuzev podataka o adresi boravišta u inostranstvu, dok se podatak o imenu, prezimenu i imenu roditelja pripadnika nacionalne manjine dostavlja i na jeziku i pismu nacionalne manjine.

Datoteka je imenovana u formatu JBS_MUP_ddmmgggg_hhmm.txt, ddmmgggg je datum eksporta podataka u formatu dd - dan, mm - mesec i gggg - godina i hhmm je vreme eksporta podataka u formatu hh - čas i mm - minut eksporta podataka.

Ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove dostavlja podatke preko veb servisa, a ukoliko se ne uspostavi takav način komunikacije slanjem datoteke. Podaci se dostavljaju u ćiriličnom formatu po UTF-8 standardu. U slučaju da se podaci šalju preko datoteke, separator reda je CR/LF a separator kolone se usaglašava između učesnika komunikacije.

Posebna specifikacija podataka, tipovi i dužine podataka kao i šifarnik promena, kao Prilog 1 odštampani su uz ovo uputstvo i čine njegov sastavni deo.

2. Ministarstvo nadležno za odbranu

15. Ministarstvo nadležno za odbranu dostavlja Ministarstvu spiskove birača koji su na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije u roku utvrđenom zakonom.

Spiskovi koji se dostavljaju razvrstani su po jedinicama, odnosno ustanovama Vojske Srbije pored podataka o biračima propisanim Zakonom, sadrže i podatak o sedištu (grad, odnosno opština i adresa) jedinice, odnosno ustanove.

Podaci u spiskove upisuju se u tabelarnoj datoteci u ćiriličkom formatu, a podaci o imenu, prezimenu i imenu roditelja pripadnika nacionalne manjine upisuju se i na jeziku i pismu nacionalne manjine.

Datoteka je imenovana u formatu JBS_MO_Naziv_ddmmgggg_hhmm.xls, gde je Naziv naziv Jedinice/ustanove Vojske Srbije, ddmmgggg je datum kreiranja podataka u formatu dd - dan, mm - mesec i gggg - godina i hhmm je vreme kreiranja podataka u formatu hh - čas i mm - minut kreiranja podataka.

Podaci se dostavljaju u MS Excel dokumentu i UTF-8 kodnom rasporedu u ćiriličnom formatu, a ime i prezime i ime roditelja pripadnika nacionalne manjine i na pismu nacionalne manjine i moraju biti navedeni velikim slovima.

3. Ministarstvo nadležno za pravosuđe

16. Ministarstvo nadležno za pravosuđe dostavlja spiskove birača koji su na izvršenju krivičnih sankcija ili u pritvoru u roku utvrđenom zakonom.

Spiskovi koji se dostavljaju razvrstani su po zavodima za izvršenje krivičnih sankcija (u daljem tekstu: zavodi), pored podataka o biračima propisanim zakonom, sadrže i podatak o sedištu (grad, odnosno opština i adresa) zavoda.

Podaci u spiskove upisuju se u tabelarnoj datoteci u ćiriličkom formatu, a podaci o imenu, prezimenu i imenu roditelja pripadnika nacionalne manjine upisuju se i na jeziku i pismu nacionalne manjine.

Datoteka je imenovana u formatu JBS_MP_Naziv_ddmmgggg_hhmm.xls, gde je Naziv naziv Zavoda, ddmmgggg je datum kreiranja podataka u formatu dd - dan, mm - mesec i gggg - godina i hhmm je vreme kreiranja podataka u formatu hh - čas i mm - minut kreiranja podataka.

Podaci se dostavljaju u MS Excel dokumentu i UTF-8 kodnom rasporedu u ćiriličnom formatu, a ime i prezime i ime roditelja pripadnika nacionalne manjine i na pismu nacionalne manjine i moraju biti navedeni velikim slovima.

4. Registar matičnih knjiga

16a Ministarstvo preuzima podatke iz Registra matičnih knjiga koji se odnose na činjenicu smrti, kao i druge podatke od značaja za ažuriranje, odnosno vršenje promena po službenoj dužnosti u jedinstvenom biračkom spisku.

Činjenice i podaci koji su upisani u Registar matičnih knjiga, a koji utiču na potpunost, tačnost i blagovremenost vođenja biračkog spiska dostavljaju se elektronskim putem opštinskim, odnosno gradskim upravama nadležnim za vršenje promena u biračkom spisku u roku utvrđenom zakonom.

IX NADZOR

17. Nadzor nad vođenjem biračkog spiska i ažuriranjem dela biračkog spiska za područje jedinice lokalne samouprave vrši upravna inspekcija preko upravnih inspektora kroz redovne i vanredne inspekcijske nadzore, u skladu sa zakonom.

Redovni inspekcijski nadzori se vrše po godišnjem programu rada Upravnog inspektorata.

Upravni inspektor u vršenju nadzora nad vođenjem biračkog spiska ovlašćen je da pristupanjem centralnom sistemu izvrši proveru da li se ažurno izvršavaju sve obaveze vođenja jedinstvenog biračkog spiska utvrđene zakonom.

Nadzor nad ažuriranjem dela biračkog spiska za područje jedinice lokalne samouprave vrši se neposredno u opštinskoj, odnosno gradskoj upravi uvidom i pristupanjem elektronskom sistemu za vođenje dela biračkog spiska i proverom svih podataka o biračima, svih službenih evidencija kao i dokaza na osnovu kojih se vrše promene u biračkom spisku i posrednim nadzorom uvidom u akte, evidencije, podatke i dokumentaciju koje se odnose na deo biračkog spiska jedinice lokalne samouprave.

Vanredni inspekcijski nadzor obavezan je i vrši se u godini u kojoj se održavaju redovni izbori, odnosno kada se raspišu vanredni izbori.

X ZAVRŠNA ODREDBA

18. Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

Samostalna odredba Uputstva o izmenama i dopunama
Uputstva za sprovođenje Zakona o jedinstvenom biračkom spisku

("Sl. glasnik RS", br. 88/2018)

5. Ovo uputstvo stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2019. godine.

Samostalna odredba Uputstva o izmeni
Uputstva za sprovođenje Zakona o jedinstvenom biračkom spisku

("Sl. glasnik RS", br. 67/2020)

2. Ovo uputstvo stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

Samostalna odredba Uputstva o dopunama
Uputstva za sprovođenje Zakona o jedinstvenom biračkom spisku

("Sl. glasnik RS", br. 40/2021)

4. Ovo uputstvo stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se po isteku šest meseci od dana stupanja uputstva na snagu, osim odredbe tačke 2. ovog uputstva koja se primenjuje od dana njegovog stupanja na snagu.

Samostalna odredba Uputstva o izmenama i dopunama
Uputstva za sprovođenje Zakona o jedinstvenom biračkom spisku

("Sl. glasnik RS", br. 90/2021)

3. Ovo uputstvo stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 23. oktobra 2021. godine.

Samostalna odredba Uputstva o dopunama
Uputstva za sprovođenje Zakona o jedinstvenom biračkom spisku

("Sl. glasnik RS", br. 16/2022)

3. Ovo uputstvo stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

Samostalna odredba Uputstva o izmeni i dopuni
Uputstva za sprovođenje Zakona o jedinstvenom biračkom spisku

("Sl. glasnik RS", br. 44/2024)

2. Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

Prilog 1.

POSEBNA SPECIFIKACIJA PODATAKA, TIPOVI I DUŽINE PODATAKA, KAO I ŠIFARNIK PROMENA

Šifarnik promena: